CWI-scanner onthult kunstgeheimen

De datering van twee houten boekenkisten die beide worden toegeschreven aan de ontsnapping in 1621 van de Nederlandse intellectueel Hugo de Groot, ontdekken dat een 17e-eeuwse houten cornetto (een blaasinstrument) niet van één maar van twee houtsoorten is gemaakt en het zichtbaar maken van de vingerafdrukken van de beeldhouwer in terracottabeeldjes. Dit zijn drie opvallende resultaten die CWI-onderzoekers hebben bereikt met de FleX-ray scanner in samenwerking met onderzoekspartner Rijksmuseum. In het FleX-ray Lab staat een speciale röntgenscanner die in 2017 in gebruik is genomen. Het onderzoek naar de boekenkast van Hugo de Groot won in november 2021 zelfs de NWO Team Science Award.

Kunstobjecten scannen

De FleX-ray scanner blinkt uit in flexibiliteit, hoge resolutie en in de verschillende soorten materialen waar de scanner doorheen kan kijken. "We ontwikkelen wiskundige methoden om kunstobjecten te scannen die qua vorm, afmetingen en materiaal heel verschillend zijn", zegt Francien Bossema, promovendus bij CWI's Computational Imaging Group, de onderzoeksgroep die nieuwe scanmethoden en slimme algoritmen ontwikkelt voor de FleX-ray scanner. "Zowel de röntgenbron, de detector als het te scannen object kunnen ten opzichte van elkaar bewegen. Hierdoor kunnen we elke scan aanpassen aan de specifieke eisen van een kunstobject."

Bossema is tevens gastonderzoeker bij het Rijksmuseum in Amsterdam, waar zij onder meer samenwerkt met Erma Hermens, Rijksmuseumhoogleraar Studiopraktijk en Technische Kunstgeschiedenis verbonden aan zowel het Rijksmuseum als aan de Universiteit van Amsterdam. "Dankzij de FleX-ray scanner ontdekken we aspecten van kunstvoorwerpen die we op geen enkele andere manier kunnen vinden", zegt Hermens. "En die nieuwe inzichten roepen weer nieuwe vragen op. Zo brengen we de kunstgeschiedenis een stap verder."

De succesvolle samenwerking die het CWI de afgelopen jaren met het Rijksmuseum heeft opgebouwd, smaakt naar meer, zegt Bossema. “Vanuit het CWI willen we graag meer samenwerkingen opzetten, zoals die met het Rijksmuseum. We zijn nu al aan het onderzoeken of de FleX-ray scanner gebruikt kan worden om de kwaliteit van voedsel te controleren. Bijvoorbeeld groenten of fruit scannen om te zien of ze deze nog vers zijn of inmiddels het rottingsproces is gestart, of het scannen van vlees om te zien of er iets in zit dat er niet in zou moeten zitten. Door de snelheid waarmee het voedsel op een lopende band voorbijgaat, heeft het scannen van voedsel heel andere uitdagingen dan het scannen van kunstvoorwerpen."

Kijk en luister naar de CWI-podcast over de samenwerking tussen het CWI en het Rijksmuseum

Voor informatie over samenwerken met (de FleX-Ray scanner van) CWI kunt u contact opnemen met: seewhatsinside@cwi.nl