Slimme leestips? Testers gezocht!

‘Net een artikel gelezen over AI die zelf muziek componeert? Lees dan dit verhaal over hoe algoritmes kunst maken.’ Zulke slimme koppelingen komen van een aanbevelingssysteem dat artikelen analyseert en verbanden legt op basis van inhoud. Samen met de UvA en de HvA ontwikkelde CWI zo’n systeem voor NEMO Kennislink. De komende maanden wordt het getest.

Publicatiedatum
25 maart 2025

Webshops, streamingdiensten als Spotify, social media-platforms – ze maken allemaal gebruik van aanbevelingssystemen. Soms zijn die persoonlijk afgestemd, met suggesties op basis van jouw klikgedrag of aankopen. Andere systemen zijn ‘content-based’: ze bieden artikelen aan die inhoudelijk aansluiten bij wat je net hebt gelezen.

NEMO Kennislink – het journalistieke platform van NEMO Science Museum – gaat de komende maanden experimenteren met zo’n content-based systeem, dat gebruikmaakt van kunstmatige intelligentie (AI). Het werd ontwikkeld door onderzoekers van het AI, Media & Democracy Lab, waarin CWI, de Hogeschool van Amsterdam (HvA) en de Universiteit van Amsterdam (UvA) samenwerken.

Lezers langer vasthouden

“Kennislink wil dat bezoekers langer op de site blijven en meer verhalen lezen,” vertelt Manel Slokom, postdoc bij de Human-Centered Data Analytics group van CWI. “Nu komen veel mensen via Google binnen op één artikel, om daarna meteen weer weg te klikken. Door lezers betere suggesties te geven, hopen ze hen langer vast te houden. Ook willen ze de website aantrekkelijker maken voor een breder, diverser publiek – een afspiegeling van de samenleving.”

De samenwerkende onderzoekers kozen het algoritme voor het nieuwe aanbevelingssysteem, dat vervolgens werd getraind door collega’s van de HvA. Voor de training gebruikten de onderzoekers duizenden artikelen van NEMO Kennislink, waarmee ze ‘embeddings’ genereerden – wiskundige representaties van de inhoud.

“Je wilt dat de suggesties lijken op het artikel dat iemand net gelezen heeft, maar niet zó veel dat het voorspelbaar wordt,” legt Slokom uit. “Als je steeds verhalen krijgt die bijna hetzelfde zijn, haakt een lezer af. Daarom kijkt het systeem ook naar overeenkomsten op andere vlakken: overkoepelend thema, auteur, lengte, stijl.”

Divers en eerlijk

Belangrijk bij het ontwerpen van zo’n systeem is dat het divers en eerlijk blijft, benadrukt Slokom. “Kennislink wil iedereen in Nederland bereiken, ongeacht achtergrond of voorkeur. Eerlijk betekent bijvoorbeeld dat ook artikelen van minder bekende auteurs die niet veel gelezen worden, ook zichtbaar worden gemaakt door het aanbevelingssysteem – niet alleen de populaire auteurs.

Doe mee als tester

Of het systeem daadwerkelijk meer lezers laat kennismaken met het omvangrijke archief van het platform, wordt vanaf april getest. NEMO Kennislink zoekt daarvoor deelnemers die twee maanden lang via een speciale test-app artikelen willen lezen. Bij elk verhaal krijgen zij vijf nieuwe aanbevelingen. “Gaan ze daar op klikken? Komen ze de week erop weer terug op de site? Dat gaan we bijhouden.”

Hoe kan ik me opgeven?

Meld je aan voor het onderzoek via deze link: www.nemokennislink.nl/samen-maken-we-nemo-kennislink-nog-beter

Over het AI, Media & Democracy Lab

In het AI, Media & Democracy Lab werken onderzoekers samen aan de vraag: hoe kunnen we kunstmatige intelligentie gebruiken om de media sterker en eerlijker te maken? Het doel is om AI in te zetten op een manier die bijdraagt aan een gezonde democratie.

Hand van een persoon die op een tablet aan het scrollen is
Foto: Shutterstock.com