Vijftig jaar computers in Nederland

Op 21 juni aanstaande is het 50 jaar geleden dat Nederland het computertijdperk binnentrad. De eerste Nederlandse programmeerbare computer werd op 21 juni 1952 in gebruik genomen: dit was de ARRA, Automatische Relais Rekenmachine Amsterdam. Deze computer werd gebouwd door het Mathematisch Centrum, het huidige Centrum voor Wiskunde en Informatica (CWI) in Amsterdam.

Publicatiedatum
17 juni 2002

Op 21 juni aanstaande is het 50 jaar geleden dat Nederland het computertijdperk binnentrad. De eerste Nederlandse programmeerbare computer werd op 21 juni 1952 in gebruik genomen: dit was de ARRA, Automatische Relais Rekenmachine Amsterdam. Deze computer werd gebouwd door het Mathematisch Centrum, het huidige Centrum voor Wiskunde en Informatica (CWI) in Amsterdam.

De ARRA werd in gebruik genomen door de burgemeester D'Ailly en minister Rutten van Economische Zaken. Als blijk van mathematisch kunnen liet men de computer een programma uitvoeren voor het genereren van willekeurig getal: een mathematisch hoogstandje. Na de feestelijke opening heeft het apparaat niet veel meer gepresteerd. Een tweede ARRA, die anderhalf jaar later gereedkwam, heeft wel met groot succes gedraaid. De opvolgers van de ARRA deden onder andere zogenaamde 'flutterberekeningen' voor Fokker, berekeningen voor het ontwerp van vliegtuigvleugels.

De computerbouw van het CWI is later voortgezet in Electrologica (1956) - het eerste spin-off bedrijf van het CWI. De rekenfunctie is later overgedragen aan SARA Reken- en Netwerkdiensten, dat in 1971 opgericht is door het CWI, de VU en de UvA. Het CWI verricht nog steeds grensverleggend onderzoek in de wiskunde en informatica en draagt deze kennis over aan de maatschappij.

Van de ARRA is niets over. Er zijn slechts enkele foto's, een dia en wat artikelen en beschrijvingen. Er is wel uit die pionierstijd beeld- en geluidsmateriaal van andere machines en geklik van relais. Er zijn interviews met de betrokkenen. In het najaar zal het CWI aandacht besteden aan vijftig jaar computers in Nederland.